Như đã biết, chuyển dịch từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác là một vấn đề không hề đơn giản bởi nó không những đòi hỏi người dịch phải có tri thức về ngôn ngữ mà còn có tri thức về văn hóa, tâm lí xã hội. Người dịch liên ngôn sẽ gặp khó khăn khi dịch những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ đặc thù của dân tộc Việt Nam sang tiếng Anh và những thành ngữ, đặc ngữ tiếng Anh sang tiếng Việt. Chẳng hạn, thành ngữ tiếng Anh ‘a big cheese’ trong ‘He is a big cheese’. Nếu người dịch liên ngôn không chú ý đến nét văn hóa của Anh là ví một nhân vật quan trọng và có quyền lực như “một cục pho mát to”, thì sẽ khó dịch chính xác thành ngữ này. Người Anh cũng ví một người ngủ say mà không biết trời đất ra sao là: ‘ngủ như tảng đá hay ngủ như khúc gỗ’ ( sleep like a rock/ lock) nhưng người Việt lại diễn đạt theo cách khác ‘ngủ say như chết’ hay thành ngữ not (one’s) cup of tea trong câu ‘The man Bonita met at the party was kind, but he was not her cup of tea’ . Nếu chúng ta không biết được hàm ngôn, hàm ý của câu tiếng Anh này, sẽ rất khó dịch đúng nghĩa. Câu này phải được dịch như sau: “người đàn ông mà Bonia gặp ở bữa tiệc rất tốt nhưng đó không phải là người cô ta thích” không dịch ‘… anh ấy không phải là tách trà của cô ta’
Khi nói đến người ăn được nhiều, người Việt thường dùng hai hình ảnh “thùng, vại” hoặc con vật “thuồng luồng” để ví ‘ăn thùng uống vại/ ăn như thuồng luồng’ . Trong khi đó người Anh lại ví người ăn nhiều là: ‘ăn như ngựa’ (eat like a horse). Nói đến sự khác biệt lớn giữa hai người hoặc hai sự việc, người Việt dùng hình ảnh ‘trời và vực’ để ví như ‘James và John khác nhau một trời một vực’. Trong khi đó người Mĩ (tiếng Anh Mĩ) lại dùng ‘ngày và đêm’ để so sánh sự khác biệt như trong câu ‘James and John are as different as day and night’.
Từ những ví dụ trên, chúng ta có thể thấy nếu người dịch liên ngôn giữ nguyên những lời ví từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích thì sẽ dẫn đến sự không tương xứng về nghĩa và trong một số trường hợp có thể gây ra sự hiểu lầm.
Tóm lại, hoạt động dịch thuật không những đòi hỏi người dịch phải có kĩ năng phân tích văn bản, kiến thức chuyên ngành, am hiểu văn hóa của ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích mà phải sáng tạo và tinh tế.
Để việc dịch thuật được thuận lợi, người dịch liên ngôn cần nắm rõ một số phương pháp dịch phổ biến sau.
Một số phương pháp dịch thuật phổ biến
a. Phương pháp dịch giao tiếp
Theo Newmark (1995), trong phương pháp dịch giao tiếp người dịch có quyền sửa hoặc cải thiện tính logic trong giao tiếp; thay thế những từ chưa tinh tế; không dịch những từ khó hiểu; loại bỏ những chỗ lặp lại; những chỗ còn mơ hồ chưa rõ ràng; hay làm rõ các biệt ngữ.
b. Phương pháp dịch chuyển
Theo Newmark (1981), phương pháp dịch chuyển là quá trình chuyển từ gốc của ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích và từ đó trở thành từ “vay mượn”. Nghĩa là, trong khi dịch người dịch phải quyết định liệu có chuyển hay không chuyển một từ mà không phổ biến ở ngôn ngữ đích. Nói chung, những sản phẩm văn hóa, những khái niệm nên được dịch chuyển để tôn trọng đặc thù văn hóa dân tộc của ngôn ngữ nguồn. Có hai cách sử dụng từ ‘vay mượn”. Thứ nhất, người dịch liên ngôn có thể sử dụng những từ vay mượn trực tiếp từ ngôn ngữ nguồn mà không cần giải thích. Chẳng hạn, email, fax, hotline, hot girl, photocopy, fast food…
Thứ hai, sử dụng từ “vay mượn” kèm theo lời giải thích. Một số từ vay mượn có khái niệm mới hoặc không phổ biến trong ngôn ngữ đích và vì vậy lời giải thích là cần thiết khi chúng xuất hiện lần đầu tiên. Chẳng hạn, từ supper- bữa ăn nhẹ của người Anh, từ pudding- một loại bánh làm bằng bột mì với mỡ và trứng, làm chín bằng cách nướng, luộc hoặc hấp (bánh pudding)- loại bánh này không quen thuộc với người Việt Nam. Từ ice hockey- môn thể thao đặc trưng của người Anh (khúc côn cầu) hay từ baseball- môn thể thao phổ biến ở Mĩ chơi bằng một cái gậy và một quả bóng, gồm hai đội với chín cầu thủ trên một sân có bốn góc (bóng chày)
c. Phương pháp dịch sát nghĩa
Để có thể hiểu sâu hơn về phương pháp này chúng ta hãy tìm hiểu quan điểm của Newmark (1995). Theo ông, dịch sát nghĩa là chuyển ngữ pháp, trật tự từ và nghĩa của ngữ nguồn sang ngữ đích. Phương pháp dịch sát đa dạng từ cấp độ từ sang từ, mệnh đề sang mệnh đề, câu sang câu, v.v… Với quan điểm này, người dịch liên ngôn không chỉ là người truyền tin mà còn là đồng tác giả của văn bản ngữ đích .
กล่าวได้ว่า ขยับจากภาษานี้ภาษาอื่น ๆ ไม่มีปัญหาเพียง เพราะไม่เพียงต้อง นักแปลต้องมีความรู้ภาษา แต่ยัง มีความรู้ด้านวัฒนธรรม จิตวิทยาสังคม การแปลภาษาที่เกี่ยวข้องจะมีปัญหาในการแปลดาว ca สุภาษิต สำนวนลักษณะเฉพาะของคนเวียดนามเป็นภาษาอังกฤษและคำ สำนวนภาษาอังกฤษเวียดนาม ตัวอย่างเช่น สำนวนภาษาอังกฤษ 'บิ๊กชี' ใน 'เขาเป็นชีใหญ่' ถ้านักแปลที่เกี่ยวข้องกับใบเสนอราคาไม่ต้องจ่าย ความสนใจวัฒนธรรมของคุณเป็นสิ่งสำคัญ อักขระ และมีพลังเป็น "ก้อนชี" แล้วมันจะยากที่จะแปลว่าสำนวนนี้ อังกฤษสำหรับคนนอนหลับไม่รู้ว่าพระเจ้าคืออะไร: ' นอน 'นอนหลับ (นอนหลับเช่นหิน/ล็อก) แต่เวียดนามอีกแสดงวิธี'การนอนหลับเป็นตายเช่นก้อนหินหรือต้นไม้เช่น 'หรือไม่ (หนึ่ง) ถ้วยชาในประโยค' โบนิต้าได้พบผู้คนที่เป็นชนิด แต่เขาก็ไม่ได้ถ้วยชาของเธอ ' ถ้าเราไม่ทราบการทำงานของภาษา ภาษาอังกฤษ จะยากมากที่จะแปล ประโยคนี้ควรแปลว่า: "มนุษย์ว่า Bonia พบในบุคคลดี แต่นั่นคือคนที่เธอชอบไม่" ไม่แปล '...เขาไม่ได้เป็นถ้วยชาของเธอ 'Khi nói đến người ăn được nhiều, người Việt thường dùng hai hình ảnh “thùng, vại” hoặc con vật “thuồng luồng” để ví ‘ăn thùng uống vại/ ăn như thuồng luồng’ . Trong khi đó người Anh lại ví người ăn nhiều là: ‘ăn như ngựa’ (eat like a horse). Nói đến sự khác biệt lớn giữa hai người hoặc hai sự việc, người Việt dùng hình ảnh ‘trời và vực’ để ví như ‘James và John khác nhau một trời một vực’. Trong khi đó người Mĩ (tiếng Anh Mĩ) lại dùng ‘ngày và đêm’ để so sánh sự khác biệt như trong câu ‘James and John are as different as day and night’.Từ những ví dụ trên, chúng ta có thể thấy nếu người dịch liên ngôn giữ nguyên những lời ví từ ngôn ngữ nguồn sang ngôn ngữ đích thì sẽ dẫn đến sự không tương xứng về nghĩa và trong một số trường hợp có thể gây ra sự hiểu lầm.Tóm lại, hoạt động dịch thuật không những đòi hỏi người dịch phải có kĩ năng phân tích văn bản, kiến thức chuyên ngành, am hiểu văn hóa của ngôn ngữ nguồn và ngôn ngữ đích mà phải sáng tạo và tinh tế.แปลดี ผู้แปลจำเป็นภาษาติดต่อรับทราบบางวิธีแปลทั่วไปวิธียอดนิยมแปลความวิธีการแปลการสื่อสารอ.สิทธิที่จะแก้ไข หรือปรับปรุงตรรกะในการสื่อสาร มีตัวแปลตาม Newmark (1995), วิธีการแปลการสื่อสาร แทนคำว่ายังไม่ ได้ลึก ซึ้ง ไม่แปลคำยากที่จะเข้าใจ เอาซ้ำกัน คลุมเครือไม่ชัดเจน หรือชี้แจงศัพท์แสง ข.วิธีการย้ายตาม Newmark (1981), วิธีการกระบวนการเปลี่ยนย้ายจากรากของภาษาต้นฉบับเป็นภาษาเป้าหมาย และจากนั้นเริ่มจาก "กู้ยืม" นั่นคือ ในขณะที่การแปล นักแปลต้องตัดสินใจว่า จะโอน หรือไม่โอนคำที่ไม่พบในภาษาเป้าหมาย ในทั่วไป ผลิตภัณฑ์ทางวัฒนธรรมเหล่านี้ ควรเปลี่ยนแนวคิดให้ความเคารพในลักษณะวัฒนธรรมของภาษาต้นฉบับ มีสองวิธีการใช้คำ ' ยืม " ตอนแรก นักแปลที่เกี่ยวกับใบเสนอราคาสามารถใช้คำยืมจากภาษาต้นฉบับที่ต้องการไม่มีคำอธิบายโดยตรง เช่น อีเมล์ แฟกซ์ สายด่วน สาวร้อน เครื่องถ่ายเอกสาร อาหาร...Thứ hai, sử dụng từ “vay mượn” kèm theo lời giải thích. Một số từ vay mượn có khái niệm mới hoặc không phổ biến trong ngôn ngữ đích và vì vậy lời giải thích là cần thiết khi chúng xuất hiện lần đầu tiên. Chẳng hạn, từ supper- bữa ăn nhẹ của người Anh, từ pudding- một loại bánh làm bằng bột mì với mỡ và trứng, làm chín bằng cách nướng, luộc hoặc hấp (bánh pudding)- loại bánh này không quen thuộc với người Việt Nam. Từ ice hockey- môn thể thao đặc trưng của người Anh (khúc côn cầu) hay từ baseball- môn thể thao phổ biến ở Mĩ chơi bằng một cái gậy và một quả bóng, gồm hai đội với chín cầu thủ trên một sân có bốn góc (bóng chày)c. Phương pháp dịch sát nghĩaĐể có thể hiểu sâu hơn về phương pháp này chúng ta hãy tìm hiểu quan điểm của Newmark (1995). Theo ông, dịch sát nghĩa là chuyển ngữ pháp, trật tự từ và nghĩa của ngữ nguồn sang ngữ đích. Phương pháp dịch sát đa dạng từ cấp độ từ sang từ, mệnh đề sang mệnh đề, câu sang câu, v.v… Với quan điểm này, người dịch liên ngôn không chỉ là người truyền tin mà còn là đồng tác giả của văn bản ngữ đích .
การแปล กรุณารอสักครู่..
