4.3 Đời sống văn hoá thế kỷ XVIII - nửa đầu XIx
Nhà nước độc Nho giáo, hạn chế Phật giáo và cấm đoán Thiên Chúa giáo. Tuy vậy , Phật giáo vẫn phát triển, các tín ngưỡng dân gian vẫn được duy trì, đền thờ thần mọc lên ở nhiều nơi. Giáo dục Nho giáo tiếp tục được thực hiện , các kỳ thi vẫn thường xuyên diễn ra để tuyển quan lại cho chính quyền.
Văn học chữ Hán có chiều hướng giảm sút, văn học chữ Nôm phát triển. Các tác giả lớn là Lê Quý Đôn, Nguyễn Du , Hồ Xuân Hương, Bà huyện Thanh Quan... Tác phẩm Truyện Kiều của Nguyễn Du thời kỳ này là tác phảm đạt đến đỉnh cao về giá trị nội dung và nghệ thuật.
Sử học hết sức phát triển, đây là thành tựu văn hoá nổi trội của thời ký này . Lê Quý Đôn với các tác phẩm như Đại Việt thông sử, Phủ biên tạp lục ; Phan Huy Chú với Lịch triều hiến chương loại chí ; Trịnh Hoài Đức với Gia Định thành thông chí ... Quốc sử quán được thành lập dưới triều Nguyễn. Đây là cơ quan nhà nước phụ trách việc biên soạn lịch sử , các tác phẩm nổi tiếng của cơ quan này là Khâm định Việt sử thông giám cương mục , Đại Nam thực lục.
Nghệ thuật kiến trúc phát triển . Đáng kể nhất là kiến trúc kinh đô Huế, các lăng tẩm của vua Nguyễn. Các công trình điêu khắc, tạc tượng ở đình chùa phát triển không kém như các pho tượng La hán ở chùa Tây Phương ( Thạch Thất, Hà Nội). Cột cờ Hà Nội cũng được xây dựng trong thời gian này ...